مگس میوه مدیترانه در ایران یکی از آفتهای مهم مگسی است، باید مقداری اطلاعات عمومی از آفتهای مهم داشت، تا بتوان در پژوهشهای تخصصی کمک بود.
مگس میوه مدیترانه در ایران
پیش نویس
مگس میوه مدیترانه در ایران یکی از آفتهای مهم مگسی است، باید مقداری اطلاعات عمومی از آفتهای مهم داشت، تا بتوان در پژوهشهای تخصصی کمک بود.
تصویر مگس مدیترانه ای، عکس شماره 4993.
لوگو در علم جستجوگر و کنشگر باشید واکنشگرا نباشید، عکس شماره 1621.
این برگه پیوست لینک زیر است:
کلیک کنید: آفتهای مهم کشاورزی و انسانی در ایران
مگس میوه مدیترانه در ایران
مگس میوه مدیترانه در ایران
که به نام های مگس میوه، مگس مدیترانه و مگس مرکبات نیز گفته می شود، یکی از آفات مهم و خطرناک میوه است. مبدأ اصلی این آفت افریقا بوده، و از سال 1829 میلادی بتدریج به سایر کشور ها انتشار یافته است. مگس میوه تا سال 1354 جزء آفات قرنطینه ای ایران محسوب می گردیده و اولین بار در پائیز سال 1354 خسارت لارو این مگس در باغات هلوی مشهد گزارش شد.
این مگس مهمترین آفت حدود 1000 گونه محصول کشاورزی است، و در بین آنها بیش از همه به هلو، زردآلو، گلابی، گوجه، سیب، آلو، توت، به، انگور، خرمالو، انار، انجیر، مرکبات و بعضی ازانواع گیاهان زراعی یک ساله حمله می نماید. در سال 1362 وجود این آفت در مازندران روی میوه های نارنج، هلو، خرمالو، نارنگی گزارش شد، و شدت آلودگی روی هلو و نارنگی انشو بیشتر بوده است. این آفت در ایران از استان های خراسان، یزد، اصفهان، مازندران و گیلان گزارش شده بود. در آبان ماه سال جاری شواهدی دال بر وجود این آفت در برخی از شهرستان های استان گزارش گردید.
نقشه جهان نما، این آفت بومی مناطق آفریقایی بوده و با دخالت انسان در اکثر مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری دنیا گسترش یافته است، عکس شماره901.
عکس مگس میوه مدیترانه ای عکس شماره 902.
مگس میوه مدیترانه در ایران
مرفولوژی آفت
مگس بالغ به طول 5-4 میلیمتر به رنگ زرد ، سفید و سیاه با سری زرد رنگ و بزرگ با یک نوار قهوه ای روشن، چشم های مرکب قرمز ارغوانی براق و سینه ای زرد و سیاه رنگ پوشیده از موهای نرم با بال های شفاف با سه نوار جدا از هم قرار گرفته که نوار اول آن عریض و طلائی رنگ، نوار دوم دراز و پهن و طلائی رنگ و نوار سوم کوتاهتر است و بین دو نوار ذکر شده در عرض بال قرار دارد. شکم زرد رنگ و دارای دو نوار عرضی خاکستری در قسمت پشت آن می باشد. پاها به رنگ زرد کمرنگ بوده و اندازه بدن حشره ماده بعلت وجود تخم ریز بزرگتر از حشره نر می باشد،
تخم مگس به شکل دانه برنج و بیضی کشیده و کمی خمیده بطول 9/0 – 7/0 میلیمتر به رنگ سفید شیری بوده و روی آن نقش و نگار های تور مانند وجود دارد. لارو کامل مگس بطول 10-7 میلیمتر به شکل دوکی کشیده و کمی خمیده و سفید رنگ و فاقد پا می باشد. شفیره بیضی شکل به طول 5-4 میلیمتر به رنگ قهوه ای تیره می باشد.
مگس میوه مدیترانه در ایران
بیولوژی آفت
مگس بالغ معمولا در پشت برگ یا سطح زیرین میوه استراحت می نماید، و در شرایط عادی پرواز مگس کوتاه بوده و اغلب در سطح میوه های مجاور می نشیند، اما در صورتی که در معرض باد شدید قرار گیرد، تا مسافت 2-1 کیلومتری و گاه حتی بیشتر از محل اولیه خود می تواند پرواز نماید. عمر مگس بالغ بسته به درجه حرارت و رطوبت و چگونگی وضع تغذیه آن دارد. در شرایط مساعد 8-6 ماه می تواند زنده بماند.
تصویر آثار خسارت روی میوه عکس شماره 905 . عکس محل تخم ریزی مگس بر روی میوه عکس شماره 906.
عکس های ریزش شدید میوه 907 و 908 .
علائم خسارت آفت عکس:
1 - تغییر رنگ در محل تخم ریزی مگس بر روی میوه،
2 - پوسیدگی میوه در اثر تغذیه لارو آفت،
3 - ریزش شدید و نابجای میوه،
تصویر وجود لارو در گوشت میوه عکس 909 . تصویر شماره 910.
مگس میوه مدیترانه در ایران
روشهای کنترل
نظر به تعدد نسل و میزبانی این آفت همچنین وضعیت بیولوژی این آفت مبارزه باید در قالب برنامه ریزی بشرح زیر انجام گردد:
1- شناسائی باغات آفت زده از طریق نصب تله های جلب کننده یا تله های زرد چسبنده یا مشاهده خسارت آفت روی میوه با ثبت مشخصات کامل باغ یا خانه سرا و تعداد درختان موجود.
2- جمع آوری و معدوم نمودن میوه های آفت زده و مشکوک با غرقاب نمودن در ظروف بشکه ای حاوی آب و مشتقات نفتی، مدفون نمودن میوه ها در عمق بیش از 50 سانتیمتری خاک و در صورت امکان سوزاندن میوه های آفت زده.
3- محلول پاشی تنه و سر شاخه های اصلی درخت خصوصا قسمت های آفتابگیر درخت با پروتئین هیدرولیزات 2 تا 3 درصد + 2 در هزار سم مالاتیون.
4- برداشت کلیه میوه ها (نارنگی، پرتقال، لیمو، نارنج، خرمالو، ازگیل ... ) قبل از فصل زمستان از سطح باغ یا خانه سراها.
5- جلوگیری از نقل و انتقال میوه های آفت زده.
6- انجام مبارزه زراعی در فصل سرما ( پا بیل کردن سایه انداز درختان ) بمنظور از بین بردن شفیره های آفت.
7- عدم انبار کردن میوه های برداشت شده از باغاتی که وجود آفت در آنها محرز می باشد.
8- صادرات محصولات کشاورزی در صورت وجود این آفت بر اساس استاندار های جهانی و قرنطینه ای بایستی صورت گیرد 910.
جمع آوری و از بین بردن میوه های آفت زده، عکس های 911 و 912 و 905.
...............
برچسبها: مگس میوه، میوه مدیترانه، مرفولوژی آفت، بیولوژی آفت، روشهای کنترل.
.............
مگس میوه مدیترانه در ایران
مستند های مربوط
مستند های بیشتر را در آپارات وبسایت ارگ ایران ببینید، لینک آن در ستون کناری
* * * * * * * * * *
............................
کلیک کنید: تاریخ رشد و تکامل در ایران
کلیک کنید: قرن 21 دوران تخصصی تر بودن
کلیک کنید: پژوهش زیر ساختهای سبز برای ایران
توجه 1: اگر وبسایت ارگ ایران به هر علت و اتفاق، مسدود، حذف یا از دسترس خارج شد، در جستجوها بنویسید: تارنمای ارگ ایران، یا، فهرست مقالات انوش راوید، سپس صفحه اول و یا جدید ترین لیست وبسایت و عکسها و مطالب را بیابید. از نظرات شما عزیزان جهت پیشبرد اهداف ملی ایرانی در وبسایت بهره می برم، همچنین کپی برداری از مقالات و استفاده از آنها با ذکر منبع یا بدون ذکر منبع، آزاد و باعث خوشحالی من است.
توجه 2: جهت یافتن مطالب، یا پاسخ پرسش های خود، کلمات کلیدی را در جستجو های ستون کناری ارگ ایران بنویسید، و مطالب را مطالعه نمایید. در جهت دانش مربوطه این تارنما، با استراتژی مشخص یاریم نمایید.
توجه 3: مطالب وبسایت ارگ ایران، توسط ده ها وبلاگ و تارنمای دیگر، بصورت خودکار و یا دستی کپی پیس می شود، از این نظر هیچ مسئله ای نیست، و باعث خوشحالی من است. ولی عزیزان توجه داشته باشند، که حتماً جهت پیگیر و نظر نوشتن درباره مطالب، به ارگ ایران مراجعه نمایند: در اینجا http://arq.ir.
ارگ ایران http://arq.ir
پرسشهای خود را ابتدا در جستجوهای تارنما بنویسید، به احتمال زیاد پاسخ خود را می یابید
کلیک کنید: تماس با ما : http://arq.ir/1
جهت آینده ای بهتر دیدگاه خود را بنویسید، و در گفتگوهای تاریخی و جغرافیایی و اجتماعی شرکت کنید
برای دریافت فهرست منابع نوشته ها در بخش نظرات زیر برگه مورد نظر پیام بگذارید
آفت های مهم کشاورزی و انسانی
پیش گفتار
چون من در روستا زندگی می کنم، بعضی مسائل هم در زندگی روستایی و باغ و مزرعه داریم، که تعدادی از آنها را بنا به نیاز منطقه در وبسایت می نویسم، منجمله مطالب این صفحه. در تمام علوم می بایست به روز بود و تحقیقات نوین کرد، و به علم گذشته اکتفا ننمود، در رابطه با آفت های کشاورزی که در واقع امروزه استراتژیک ترین بحث است، هم باید بسیار کوشا و به روز بود. این گونه کارها نیازمند جوانانی است که دانایی قرن 21 را درک کرده باشند، و در جهت سنت گریزی گام بر دارند، البته همانگونه که در کارگاه فکر سازی گفته ام پرورش این قبیل افراد از عهده آموزش های سنتی ایران خارج است. غفلت از این مهم روز به روز کشور را محتاج به واردات مواد غذایی می کند، که متعاقب آن بیکاری، خروج ارز، وابستگی های سیاسی و اقتصادی و نیز ملتی گشنه نا امن را بدنبال خواهد داشت.
چون من در بخش کشاورزی شمال ایران زندگی می کنم، و مشکلات کشاورزان را می بینم، و از عدم توانایی آنها برای دفع آلودگی های نوع جدید به سرعت رشد یابنده و تغییر کننده آگاهم، چند مطلب مهم را می نویسم که امیدوارم توسط افراد با ذوق متخصص در اینترنت پیگیری شود. بمنظور آگاهی عزیزان فارسی زبان در تمام قاره کهن سلسله مقالاتی تهیه و سبک نمودم و در اینترنت منتشر کردم، که غیر از علم وبلاگ یعنی جغرافی ـ تاریخ می باشند. امید است مورد توجه و نقد و نظر قرار گیرد.
مگس میوه مدیترانه ای
مگس میوه مدیترانه ای که به نام های مگس میوه، مگس مدیترانه و مگس مرکبات نیز گفته می شود، یکی از آفات مهم و خطرناک میوه است. مبدأ اصلی این آفت افریقا بوده، و از سال 1829 میلادی بتدریج به سایر کشور ها انتشار یافته است. مگس میوه تا سال 1354 جزء آفات قرنطینه ای ایران محسوب می گردیده و اولین بار در پائیز سال 1354 خسارت لارو این مگس در باغات هلوی مشهد گزارش شد. این مگس مهمترین آفت حدود 1000 گونه محصول کشاورزی است، و در بین آنها بیش از همه به هلو، زردآلو، گلابی، گوجه، سیب، آلو، توت، به، انگور، خرمالو، انار، انجیر، مرکبات و بعضی ازانواع گیاهان زراعی یک ساله حمله می نماید. در سال 1362 وجود این آفت در مازندران روی میوه های نارنج، هلو، خرمالو، نارنگی گزارش شد، و شدت آلودگی روی هلو و نارنگی انشو بیشتر بوده است. این آفت در ایران از استان های خراسان، یزد، اصفهان، مازندران و گیلان گزارش شده بود. در آبان ماه سال جاری شواهدی دال بر وجود این آفت در برخی از شهرستان های استان گزارش گردید.
نقشه جهان نما، این آفت بومی مناطق آفریقایی بوده و با دخالت انسان در اکثر مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری دنیا گسترش یافته است، عکس شماره901.
عکس مگس میوه مدیترانه ای عکس شماره 902.
مرفولوژی
مگس بالغ به طول 5-4 میلیمتر به رنگ زرد ، سفید و سیاه با سری زرد رنگ و بزرگ با یک نوار قهوه ای روشن، چشم های مرکب قرمز ارغوانی براق و سینه ای زرد و سیاه رنگ پوشیده از موهای نرم با بال های شفاف با سه نوار جدا از هم قرار گرفته که نوار اول آن عریض و طلائی رنگ، نوار دوم دراز و پهن و طلائی رنگ و نوار سوم کوتاهتر است و بین دو نوار ذکر شده در عرض بال قرار دارد. شکم زرد رنگ و دارای دو نوار عرضی خاکستری در قسمت پشت آن می باشد. پاها به رنگ زرد کمرنگ بوده و اندازه بدن حشره ماده بعلت وجود تخم ریز بزرگتر از حشره نر می باشد،
تخم مگس به شکل دانه برنج و بیضی کشیده و کمی خمیده بطول 9/0 – 7/0 میلیمتر به رنگ سفید شیری بوده و روی آن نقش و نگار های تور مانند وجود دارد. لارو کامل مگس بطول 10-7 میلیمتر به شکل دوکی کشیده و کمی خمیده و سفید رنگ و فاقد پا می باشد. شفیره بیضی شکل به طول 5-4 میلیمتر به رنگ قهوه ای تیره می باشد.
بیولوژی آفت
مگس بالغ معمولا در پشت برگ یا سطح زیرین میوه استراحت می نماید، و در شرایط عادی پرواز مگس کوتاه بوده و اغلب در سطح میوه های مجاور می نشیند، اما در صورتی که در معرض باد شدید قرار گیرد، تا مسافت 2-1 کیلومتری و گاه حتی بیشتر از محل اولیه خود می تواند پرواز نماید. عمر مگس بالغ بسته به درجه حرارت و رطوبت و چگونگی وضع تغذیه آن دارد. در شرایط مساعد 8-6 ماه می تواند زنده بماند.
تصویر آثار خسارت روی میوه عکس شماره 905 . عکس محل تخم ریزی مگس بر روی میوه عکس شماره 906.
عکس های ریزش شدید میوه 907 و 908 .
علائم خسارت آفت عکس:
1 - تغییر رنگ در محل تخم ریزی مگس بر روی میوه،
2 - پوسیدگی میوه در اثر تغذیه لارو آفت،
3 - ریزش شدید و نابجای میوه،
تصویر وجود لارو در گوشت میوه عکس 909 . تصویر شماره 910.
روشهای کنترل
نظر به تعدد نسل و میزبانی این آفت همچنین وضعیت بیولوژی این آفت مبارزه باید در قالب برنامه ریزی بشرح زیر انجام گردد:
1- شناسائی باغات آفت زده از طریق نصب تله های جلب کننده یا تله های زرد چسبنده یا مشاهده خسارت آفت روی میوه با ثبت مشخصات کامل باغ یا خانه سرا و تعداد درختان موجود.
2- جمع آوری و معدوم نمودن میوه های آفت زده و مشکوک با غرقاب نمودن در ظروف بشکه ای حاوی آب و مشتقات نفتی، مدفون نمودن میوه ها در عمق بیش از 50 سانتیمتری خاک و در صورت امکان سوزاندن میوه های آفت زده.
3- محلول پاشی تنه و سر شاخه های اصلی درخت خصوصا قسمت های آفتابگیر درخت با پروتئین هیدرولیزات 2 تا 3 درصد + 2 در هزار سم مالاتیون.
4- برداشت کلیه میوه ها (نارنگی، پرتقال، لیمو، نارنج، خرمالو، ازگیل ... ) قبل از فصل زمستان از سطح باغ یا خانه سراها.
5- جلوگیری از نقل و انتقال میوه های آفت زده.
6- انجام مبارزه زراعی در فصل سرما ( پا بیل کردن سایه انداز درختان ) بمنظور از بین بردن شفیره های آفت.
7- عدم انبار کردن میوه های برداشت شده از باغاتی که وجود آفت در آنها محرز می باشد.
8- صادرات محصولات کشاورزی در صورت وجود این آفت بر اساس استاندار های جهانی و قرنطینه ای بایستی صورت گیرد 910.
جمع آوری و از بین بردن میوه های آفت زده، عکس های 911 و 912 و 905.
منبع: CD اداره کشاورزی ایران.
پروانه سفید
تاریخچه
این آفت بومی ایالات متحده آمریکا بوده، و به همین خاطر در ایران به پروانه سفید آمریکایی نیز معروف است. در سال 1940 میلادی از آمریکا به کشور های ایتالیا، فرانسه، لهستان، مجارستان، مکزیک، رومانی، چین، ژاپن، کره شمالی، روسیه، ترکیه، آذربایجان و... وارد شد. تا سال 1381 این آفت در ایران جزء آفات قرنطینه ای خارجی محسوب می شد، و در این سال احتمالا" بصورت شفیره با چوب های وارداتی به کشور وارد شد. در سال 1381 آفت پروانه سفید آمریکایی برای اولین بار در مناطق رضوانشهر و لشت نشا استان گیلان در وضعیت طغیانی مشاهده گردید. در سال 1386 دامنه انتشار آن به تمامی شهرستان های استان گیلان کشیده شد، این آفت برای اولین بار در تابستان 1384 از منطقه خشکه داران بروی درخت گوجه سبز و سپس در سال 1385 از منطقه اربع کله رامسر گزارش و مشاهده گردید. تا سال 1386 دامنه انتشار آن محدود به شهر های غرب استان بود، ولی متاسفانه در سال 1387 به شهر های مرکزی استان از جمله نور، محمود آباد، بابلسر، آمل و بابل سرایت نموده است.
عکس های پروانه سفید، عکس های 920 و 921 .
شکل شناسی
این پروانه از خانواده Arctiidae بوده، که خود به چهار زیر خانواده تقسیم می شود. خانواده Arctiidae دارای گونه های متعددی است، که اکثر گونه های آن جزء آفات مهم درختان و درختچه ها و گیاهان علفی می باشند، که جنس Hyphantria در این خانواده قرار دارد. حشره کامل دارای بال های روئی به رنگ سفید با لکه های تیره و بال های زیری سفید رنگی با لکه های سیاه در حاشیه آن میباشد. تخم آن کروی به رنگ سبز براق می باشند، لاروها ابتدا زرد روشن و سپس به رنگ زرد متمایل به سبز و گاها قهوه ای خاکستری مشاهده می شوند، طول لاروها در منتهی الیه مرحله رشد پس از 4 – 3 هفته به 40 – 19 میلی متر میرسد، عکس شماره 921.
زیست شناسی:
این آفت زمستان را به صورت شفیره های قرمز متمایل به قهوه ای در داخل حفره و زیر پوست درختان میزبان و زیر بقایای گیاهی سپری می کند، و با توجه به شرایط اقلیمی منطقه در اواسط بهار حشرات کامل نسل اول ظاهر شده، و در پشت برگها به صورت دستجات 1893 – 293 عدد تخم ریزی می نمایند. طول دوره تفریخ تخمها 7 الی 9 روز و طول دوره لاروی که مرحله خسارت زای آفت می باشد 20 الی 25 روز است. طول دوره شفیرگی 10 روز بوده که با توجه به این که آفت به صورت شفیره زمستان گذرانی می کند، طول آن در نسل دوم بین 9 – 8 ماه خواهد بود. این آفت هشت سن لاروی داشته که در شرایط شمال کشور دارای دو نسل می باشد اوج خسارت آفت در نسل اول از اواخر خرداد و در نسل دوم که بیشترین خسارت را سبب می شود، از اواسط مرداد تا اوایل شهریور تخمین زده می شود. به دلیل تمایل بالای آفت به نور خسارت آنرا بر روی درختان حاشیه جاده ها و جنگلها بیشتر می توان مشاهده نمود که مبارزه با نسل اول آفت را تسهیل می بخشد.
عکس طول دوره شفیرگی که 10 روز است، عکس های 922 و 923.
منطقه کرفون بابلسر تابستان 1387، عکس شماره 924، و منطقه اربع کله رامسر تابستان 1385، عکس شماره 925.
میزبان
این آفت پلی فاژ بوده و از میزبانان مهم آن میتوان توت، گوجه سبز، گردو، کیوی، خرمالو، گلابی، سیب، مو، افرا، صنوبر، چنار، توسکا، بید، و گیاهان زراعی نظیر خیار، ذرت، لوبیا، گوجه فرنگی را نام برد. طبق بررسی های آقای دکتر پازوکی 636 گونه گیاه بعنوان میزبان این آفت ثبت گردیده است.
منطقه رضوانشهر گیلان تابستان 1387 عکس 927 و 928 .
نحوه خسارت
لاروهای آفت در سنین اولیه به صورت دسته جمعی ابتدا از پارانشیم برگ تغذیه نموده، سپس برگهای درختان میزبان را به صورت مشبک و تور مانند و جاروئی در می آورند. لاروها در سنین بعدی از تمام قسمت های برگ تغذیه، و در تراکم زیاد عملاً درختان را عاری از برگ می نمایند.
منطقه ترسیاب محمود آباد تابستان 1387 عکس شماره 929 و 930 . لاروها از تمام قسمت های برگ تغذیه می کنند.
منطقه رضوانشهر گیلان تابستان 1387 عکس شماره 931 و 932.
منطقه کرفون بابلسر تابستان 1387 عکس 933 و 934 ، برگ های درختان میزبان را به صورت مشبک و تور مانند و جاروئی در می آورند.
منطقه اربع کله رامسر تابستان 1385، عکس 936 و 937.
توجه: درصورت تقاضا همه عکس های این پست را ایمیل می کنم.
روش های مبارزه
الف- روش مکانیکی ــ از بهترین روش ها محسوب می شود، همانطوری که ذکر گردید، تخم های آفت به صورت توده ای بوده و مدت زمان تفریخ آن 6-4 روز می باشد. لارو های سن اول بعد از تفریخ به صورت مجتمع از پشت برگ تغذیه میکنند، و لارو های سن دوم با تنیدن تار و چسباندن برگها بهم دیگر به مدت 15 روز به صورت مجتمع از برگ تغذیه می نمایند. از آنجائیکه آفت تا لارو سن سوم به مدت 20 روز در داخل دو برگ یا چند برگ یک شاخه تقریباً نیم متری به صورت مجتمع به سر می برد، بنابر این با قطع این شاخه ها میتوان تعداد زیادی از لاروها را از بین برد. لازم به ذکر است که اکثر تخم های آفت در نسل اول در ارتفاع پایین گذاشته می شوند، که این امر جمع آوری تخم و لارو های آفت را در نسل اول و امحاء آن را توسط نیرو های انسانی آسان و امکانپذیر مینماید. همچنین میتوان با کمک بالابر های ماشین های اطفاء حریق جهت حذف شاخه های آلوده درختان کنار خیابان ها استفاده نمود.
ب - روش زراعی مکانیکی ــ کاشت گیاهان تله در پارک ها: از آنجاییکه درختان توت و افرا یکی از میزبان های درجه اول و دوم آفت پروانه سفید آمریکایی محسوب میشود، کاشت و کوتاه نگاه داشتن اینگونه درختان در پارک ها و دیگر معابر عمومی و فضای سبز شهری، پایین آوردن جمعیت آفت را در مرحله خسارت زایی امکان پذیر خواهد نمود.
ج – روش شیمیایی ــ برای مبارزه با لارو هایی که در ارتفاع بالای درختان فعالیت می کنند و امکان مبارزه مکانیکی با آنها مقدور نیست باید از روش شیمیایی استفاده نمود، که در این روش از سموم هورمونی مانند دیمیلین و از سمپاش های یکصد لیتری و بیست لیتری (در زمان استفاده از بالابر خودرو های اطفاء حریق) استفاده نمود. بنابر این استفاده از تلفیق روش ها برای مبارزه با نسل اول که جمعیت انتقالی نسل دوم را تعیین می کند، از اهمیت زیادی برخوردار است.
منبع: CD اداره کشاورزی ایران، از منابع:
1- عبایی، منصور، ابراهیمی فر، حیدر1381 خبر نامه انجمن حشره شناسی ایران،
2- عبایی، منصور دستورالعمل پیش آگاهی و کنترل پروانه سفید آمریکایی 1381 موسسه تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی،
3- گزارش وضعیت پروانه سفید آمریکایی در سالهای 81 الی 85 در گیلان، سازمان جهاد کشاورزی استان گیلان،
4- Browne, F.G , 1986. Pests and Diseases of Forest plantation trees , Clarendon
press. Oxford
5-Johonson ,W.T and H.H Lyon , 1191. Insects that feed on trees and shrubs ,
Comstock publishing associates , COMELL University press
گزش و نیش حشرات
شناخت بسیاری از حشرات مهم است، اگر برای تفریح و گردش بیرون می رویم، باید مراقب حشرات باشیم، آنها ممکن است در میان چمن و گیاهان و یا رختخواب هتل باشند. حشرات همیشه ناقل بیماری نیستند، و نیش آنها مشکل جدی ایجاد نمی کند، اما در بعضی مواقع آن ها می توانند ناقل بیماری هایی باشند. حشرات از قدیمی ترین ساکنان کره زمین به حساب می آیند، که از 250 میلیون سال قبل روی این سیاره سکونت دارند، در هرصورت حشرات یکی از بزرگ ترین ناقلان بیماری های انسانی هستند.
1- بید و حشرات هزار پا ــ این حشرات، نیش نمی زنند، مو های ریز این حشرات باعث آسم شدید و واکنش های آلرژیک می شود. این موها می تواند توسط باد و در ماه خرداد منتقل شود. علائم شامل بثورات پوستی ناخوشایند، گلودرد، مشکلات تنفسی و یا سوزش چشم می باشد.
2- عنکبوت سیاه ــ ماده این حشره سمی است، معمولاً در لابلای چوب ها و تنه های درختان زندگی می کند. این عنکبوت با پا های بلند و سیاه براق، با یک رنگ نارنجی، قرمز یا زرد متمایز است. بیشتر عنکبوت ها حدوداً به اندازه 2 اینچ هستند، اما برخی از آنها کوچک ترند. گزش عنکبوت سیاه سمی ممکن است موجب تیر کشیدن (درد) در اندام گزیده شده شود، اما می تواند بدون درد نیز باشد. از نشانه های گزش می توان به سرخی محل گزیدگی، حساس به لمس بودن و یا یک برآمدگی در محل اشاره کرد. همچنین گرفتگی شدید عضلانی، تهوع، استفراغ، ممکن است افزایش فشار خون را به دنبال داشته باشد. فوراً باید مراقبت های پزشکی برای فرد گزیده شده انجام شود. پاد زهر آن نیز موجود است، در صورت امکان برای شناسایی، باید عنکبوت را با خود همراه داشته باشید.
3 ــ عنکبوت قهوه ای منزوی می تواند کشنده باشد، زیر شیروانی و پستو، جاهایی هستند که عنکبوت قهوه ای منزوی پیدا می شود. این عنکبوت به رنگ های قهوه ای تیره و با پا های تیره تر است، زهر آنها به شدت سمی است، و می تواند باعث زخم و عفونت جدی شود. گزش عنکبوت قهوه ای گرد، اغلب دردناک نیست، ولی آن قسمت از پوست گزیده شده سفید و یک تاول قرمز، مانند تیری که به هدف اصابت کند ایجاد و سپس دردناک می شود. این نیش می تواند کشنده باشد، فوراً مراقبت های پزشکی مورد نیاز است، اگر حشره برای شناسایی بمرکز درمانی برده شود، بهتر است.
4- شپش سر ــ ایجاد خارش در داخل مو می کند، با جستجو در سر شپش پیدا می شود، آنها در پشت گوش ها و گردن پنهان می شوند. اگر شخصی شپش گرفت، احتمالاً از طریق رختخواب هتل های آلوده، یا استفاده از کلاه یا برس یا وسایل مربوط به شخصی که شپش داشته است، شپش گرفته باشد. شپش ها باعث خارش می شوند، خارش می تواند منجر به عفونت شود، و در موارد خیلی شدید ممکن است مو ریزش کند. برای از بین بردن شپش و تخم ها آن (که nits گفته می شود)، باید از لوسیون، کرم و شامپو هایی که در داروخانه ها تهیه می شود، و یا با تجویز پزشک استفاده کرد. باید لباس ها، ملحفه ها و برس مو و... را برای جلوگیری از گسترش شپش، با مواد عادی ضد عفونی کنند لباس شست. همچنین همه اعضاء خانواده مورد بررسی قرار گیرند، که اگر کسی شپش یا تخم آن بنام رشک را داشت، درمان شود.
5- کک ــ حشره ای کوچک و چالاک است، و از خون میزبان تغذیه می کنند. آنها نه تنها حیوانات خانگی، بلکه انسان را نیز نیش می زنند. بعضی از مردم به نیش کک بسیار حساس هستند، و در آنها خارش ایجاد می کنند، این خارش می تواند منجر به زخم و عفونت شود. بهترین راه حل از بین بردن کک هایی است، که روی بدن حیوانات خانگی و در خانه هستند، حیوانات خود را به درون رختخواب نبرید، در محل هایی که فکر می کنید آلوده است، از حشره کش مخصوص کک استفاده کنید. برای از بین بردن کک هایی که در بدن حیوان خانگی شما هستند، می توانید هر ماه یک بار از حشره کش استفاده کنید.
6- زنبور ــ عسل، معمولی، سرخ، زرد ــ وقتی یک زنبور عسل نیش می زند، نیش خود را از دست می دهد، و می میرد، اما یک زنبور معمولی و سرخ یا زرد، می توانند چندین بار نیش بزنند، زیرا قدرت نیش زدنشان از بین نمی رود. نیش این زنبورها در افرادی که به آنها حساسیت دارند می تواند واکنش های جدی ایجاد کند. اگر واکنش حساسیتی نداشته باشید به سادگی می توانید نیش را در آورید، محل نیش زده شده را تمیز کنید، و یخ بگذارید، از آنتی هیستامین های خوراکی برای جلوگیری از خارش و از ایبوپروفن و استامینوفن برای تسکین درد استفاده کنید. اگر شخصی واکنش شدید (anaphylactic) دارد، دراز بکشید و با دقت نیش زنبور عسل را در آورد. اگر Epi-hen دارید، از آن استفاده کنید. یک شریان بند در بالای محل نیش ببندید، که جذب زهر نیش را کاهش دهد، و فوراً به پزشک مراجعه کنید.
7- کنه ــ بر خلاف باور عموم کنه ها جزء حشرات نیستند، کنه های نوزاد (لارو) خانواده خاصی از کرم ها هستند، که Trombiculidoe گفته می شوند. این کنه ها در زمان نوزادی شان از دام و طیور یا آدم تغذیه می کنند، و در زمان بزرگسـالی گیاه خوار می شوند. گزش آنها بدون درد است، اما ضایعات آن بسیار خارش دار است، و این خارش 2 تا 3 روز بعد از گزش بروز می کند. کنه روی پوست قرار می گیرد، و اغلب به جای گرم مثل زیر بغل یا کشاله ران، می چسبد و از خون تغذیه می کند. این حشره می تواند ناقل هر بیماری باشد، نیش کنه می تواند باعث ایجاد واکنش آلرژیک شود. اگر شخصی کنه گرفت، باید آنرا به طور کامل از بین ببرید. برای جلوگیری از نیش کنه، وقتی شما بیرون می روید، بازوها، پاها، سر، را بپوشانید، و وقتی به نواحی پوشیده از درخت و چمن می روید، مراقب کنه ها باشید. کنه معمولا به پوست چسبیده است، باید کنه را در اسرع وقت پس از گزش دور کرد، از موچین برای کندن کنه از پوست استفاده کنید. سعی کنید به آرامی به طور مستقیم بیرون بکشید، به بدن کنه فشار وارد نکنید، محل گزش را با مواد ضدعفونی کننده تمیز کنید. کنه پس از چند روز متصل بودن به پوست، از پوست جدا شده، و یک تاول قرمز خارش دار به جای می گذارد. دارو هایی هستند که می توانند به تسکین خارش کمک کنند. اگر پوست شخصی آلوده به نظر می رسد، یا اینکه تاول در حال گسترش است، حتماً به پزشک مراجعه کند.
8- گال (جرب) ــ وقتی کرم های ریز گال به پوست راه می یابند، مشکلات بزرگ پوستی ایجاد می کنند. آنها از طریق تماس پوستی با افراد مبتلا یا با استفاده از حوله، رختخواب و یا اشیاء دیگر می توانند منتقل شوند. چند هفته بعد از اینکه کرم ها به پوست راه یافتند، خارش خیلی شدید و زخم های روی پوست ظاهر می شوند، معمولاً خارش در شب بدتر می شود. به طور معمول محل خارش در اطراف انگشتان، مچ دست، آرنج، باسن و یا اندام تناسلی دیده می شود. برای خلاص شدن از شر گال، به لوسیون و قرص نیاز است، باید همه لباس ها، ملحفه ها و حوله را با آب گرم، و مواد ضدعفونی کنند معمولی شسته شوند.
9- ساس ــ این حشرات کوچک تمایل دارند، که رختخواب پنهان شوند. آنها اغلب در هتلها، پناهگاهها، مجتمع های آپارتمانی یافت می شوند، و از طریق چمدان ها، حیوانات خانگی و سایر لوازم به داخل خانه راه می یابند. محل گزش ساس معمولاً بر روی دست ها و شانه ها قرمز و همراه با خارش است. علاوه بر آزار و اذیتی که دارد، ممکن است باعث عفونت در محل خارش شود. اگر شما واکنش آلرژیک پوستی دارید، از کرم های دارای کورتیکواستروئید ها و آنتی هیستامین های خوراکی استفاده کنید، و به پزشک مراجعه کنید.
10- عقرب ــ همه عقرب ها سمی نیستند، اما آنهایی که سمی هستند، می توانند مرگبار باشند. علائم گزش شامل درد، تورم، خارش، استفراغ، افزایش تعریق و مشکلات بینایی است، و فوراً فرد مورد نظر باید تحت مراقبت های پزشکی قرار گیرد.
11- سگ مگس Deer flies ــ این مگس های گزنده در تالاب ها، جنگل ها و سایر نقاط مرطوب زندگی می کنند. شستشو با الکل برای پیش گیری از عفونت ناشی از گزش این مگس ها موثر است. این مگس ها یک باکتری عفونی به نام Tularemia وارد بدن می کنند، که نیازمند درمان های پزشکی است. برای پیشگیری از نیش این حشرات، پوشیدن لباس های مناسب و استفاده از مواد دفع کننده حشرات، توصیه می شود.
12- پشه ــ پشه تنها آزار دهنده نیست، خارشی که از گزش پشه ایجاد می شود، می تواند عفونت پوستی ایجاد کند. پشه ها همچنین می توانند ناقل بعضی از بیماریها باشند. برای محافظت خود در مقابل پشه ها از وسایل دفع حشرات استفاده کنید، و تا زمانی که بیرون هستید، خود را بپوشانید. به در و پنجره منزلتان توری نصب کنید، و اگر در حیاط منزلتان آب راکد است آن را از بین ببرید.
13- مگس ــ مگس یک حشره خیلی کثیف است که بیش از یک میلیون باکتری با خود حمل می کند. مگس می تواند با آلوده کردن غذاها، عفونت روده ای را گسترش دهد. برای کنترل مگس ها غذاها و زباله ها را در ظروف دربسته قرار دهید، و به در و پنجره منزلتان توری نصب کنید، نسبت به نظافت و تمیزی محیط زیست اطرافتان حساسیت نشان دهید.
14- سوسک ــ آنها فقط زشت نیستند، بلکه می توانند بیماری هایی مانند سالمونلا را منتقل کنند. وقتی سوسک ها می میرند، لاشه آنها می تواند باعث ایجاد واکنش های آلرژیک و آسم شود. اگر شما در آب و هوای گرم زندگی می کنید، خلاص شدن از شر سوسک ها می تواند مشکل باشد، و باید از حشره کش ها استفاده کنید. آشپزخانه را تمیز نگه دارید، و سوراخ و ترک های دیوار و کف منزل را تعمیر کنید.
تصویر های تعدادی از حشرات، A گال، B شپش، C عنکبوت سیاه، D ساس، F کک، E کنه، عکس شماره 935.
دراکولا را بشناسید
امسال 89 با گرمایش زمین که دلایل آنرا در زمین ما نوشته ام، بعضی حشرات زیاد شدند، و منزل ما در چلاسر و جل و میان مزارع و باغات می باشد، و مهمان های زیادی از تهران و شهر های دیگر داریم. امسال تابستان برای اولین بار طی سی سال گذشته دو سه نفر از آنها دچار حشره گزیدگی هایی شدند، که مهمترین این حشرات را در اینجا ضمن تحقیقات محلی و اینترنتی بررسی می کنم. امید است جوانان پرشور و پویای ایرانی ذهن های خود را بیش از پیش تحقیقاتی نمایند، و موضوعات مختلف را به تحقیق و تعلیل علمی بگیرند، توضیح بیشتر در کارگاه فکر سازی.
پدروس Pedrus که به آنها بللوس و پشه پیاز، در گیلان دراکولا و در مازندران بن یا بند می گویند. حشراتی از خانواده استافیلینیده و راسته قاب بالان قرار دارند، در بدن آن سمی با نام علمی Pedren وجود دارد. این حشره به محض تحریک یا له شدن، با ترشح سم بر پوست بدن باعث بروز تاول های شدیدی همراه با درد، سوزش و خارش می شود. ضمن مراجعه به پزشک، بایستی با مواد ضد عفونی کننده و پماد های مسکن زمان بهبود تاول های ناشی از سم این حشره و درمان ده روزه آنرا تحمل کرد. چنانچه آلودگی سم حشره در نواحی حساس بدن مانند دور چشم که دارای چین و چروک و پوست نازک است، اتفاق بیفتد، شدت و درد تاولها بیشتر می شود، کودکان به سبب برخورداری از پوست نازکتر نسبت به گزش این حشره بسیارآسیب پذیرترند.
تصویر دراکولا یا پدروس، عکس شماره 8131.
پدروس ها در جهان بیش از 700 گونه می باشند، بدنی باریک و کشیده به رنگ سیاه یا نارنجی دارند. بالپوش های آنها کوتاه است، و فقط چند بند اول شکم را می پوشاند، بهمین جهت پنج بند انتهایی شکم دیده می شود. جفت بالهای عقبی غشایی و توسعه یافته است، و می توانند پرواز کنند، رنگ بال پوشها آبی یا سبز براق است. از جمله حشراتی است که موجب بروز درماتیت های خطی در روی پوست بدن می شود، و باعث شده بسیاری از مردم از این حشره بترسند، در صورتیکه با دانستن می توان از آن بهره هم برد. فعالیت فصلی حشرات بالغ در شهرستان های مختلف متفاوت بوده، و به عواملی چون تعداد نسل و طول دوره زمستان گذرانی وابسته است. در شمال ایران مزارع برنج و در استان فارس مزارع یونجه از عمده ترین زیستگاه های این حشره است. این حشرات شکارچی بوده و در بسیاری از کشور های دنیا به عنوان عامل مبارزهٔ بیولوژیک با آفات مزارع برنج، سیب زمینی، گوجه فرنگی و آفتابگردان و غیره استفاده شده است. جثه دراکولای شمال ایران فقط اندکی بزرگتراز مورچه قرمز است، این بند پای کوچک که به سلطان حشرات مناطق گرم و مرطوب معروف گردیده، به واسطه سمی که در بدن خود دارد فاقد دشمن طبیعی است، و حتی پرندگان نیز از خوردن آن خودداری می کنند.
پدروس ها حشراتی با دگردیسی کامل چهار مرحله تخم لارو شفیره و حشره کامل هستند، طول دوره لاروی یک ماه و دوره زندگی حشره بالغ ۱۲ ماه می باشد. کوتاه بودن بالپوشها موجب از دست رفتن مقدار زیادی از آب بدن حشره می شود، بدین جهت حشره بالغ نقاط مرطوب و سایه دار را به عنوان زیستگاه ترجیح می دهد. چون نسبت به تغییرات شدید دمایی و کاهش رطوبت بسیار حساس هستند، به محیط های مناسب پناه می برند، و سعی در برطرف ساختن این ضعف خود می نمایند. در مناطقی که تغییرات روزانه و فصلی و محلی حرارت و رطوبت محیط زیاد باشد زیستگاه های پدروس موقتی و پراکنده است. تخم گذاری آن متمرکز نبوده و تخم هایشان را در سطح زیستگاه پراکنده می نمایند، تخمها سفید کدر کروی و بسیار ریز دارند. لارو این حشرات حدود ۴ میلیمتر طول دارد، شفیره آنها را در سطح خاک و یا در عمق چند میلیمتری زیر خاک می توان یافت. بالغان تمایل کمتری به پرواز دارند، و زمانیکه احساس خطر بنمایند خود را در لابلای ریشه های گیاهی لانه موریانه و مورچه و شکاف های سطح خاک پنهان می نمایند. برای زمستان گذرانی این حشرات به عمق توده گیاهان وحشی و علف های هرز پناه می برند. اوج فعالیت پروازی آنها بین ساعات ۲۱ تا ۲۲ است. پدروسها بشدت از تابش آفتاب گریزان هستند، و به هنگام روز در سایه پناه می گیرند اما در مقابل تمایل زیادی به نورهای مصنوعی دارند، به همین دلیل شبها به اماکن مسکونی هجوم می آورند.
بیشتر عامل صدمه بر اثر له شدن حشره در روی پوست بدن است، البته گاهی حشره که روی بدن حرکت می کند ممکن است با احساس خطر ماده سمی را از خود ترشح نماید. در پی له شدن دراکولا روی بدن ضایعات پوستی ایجاد می شود، که به آن پدروسیس یا درماتیت پدروس یا درماتیت خطی گویند. با له شدن این حشرات ماده سمی که در همولنف آنها بطور طبیعی وجود دارد، پوست بدن آلوده و آغشته شده که موجب بروز درماتیت می گردد. این ماده که پدرین نام دارد تنها در اثر له شدن حشره آزاد می شود، گزش یا نیش حشره نقشی در آزاد شدن آن ندارد. این ترکیب در برخی از گونه ها و نه در همه آنها توسط حشره ماده بالغ تولید می شود، و به هنگام تخم گذاری سطح تخمها را می پوشاند. ترشح این ماده عامل دفاعی در برابر عقربها و دیگر بند پایانی است، که قصد تغذیه از تخم این حشرات را دارند. ماده ترشحی دارای اثر ضد باکتری ضعیف است، اما برای سلول های یوکاریوتیک بسیار سمی است. بلع این ماده موجب بروز آسیب های داخلی بسیار شدید می شود، و تزریق وریدی آن موجب مرگ می گردد، که می گویند از سم مار کبری نیز قویتر است. سمیت پدرین بیشتر به واسطه توقف در بیوسنتز پروتئین و تقسیم سلولی است. ساختار این ماده بسیار شبیه به ساختمان شیمیایی ماده ای به نام Mycalamide می باشد، آزمایشاتی توسط بخش تومور شناسی بیمارستان جنرال ساوت همپتون انجام گرفته می گوید، پدرین دارای خاصیت ضد تومور است، و از این نظر با ماده ضد تومور Mycalamide قابل مقایسه می باشد. میزان پدرین در بدن این حشره آنقدر ناچیز است، که برای بدست آوردن مقدار لازم به منظور تعیین ساختمان شیمیایی آن به یکصد کیلو گرم از این حشره یعنی معادل بیش از 20 میلیون عدد از آنها نیاز است.
درماتیت پدروس نوعی درماتیت تماسی تاولی سوزش دار و اپیدرمولیزیس خود التیام یابنده پوست انسانی است، که شکل و اندازه آن منوط به شکل و وسعت منطقه تحت تاثیر ماده پدرین است. در این درماتیت خطی طیفی از تغییرات هیستو پاتولوژیک داخل و زیر اپیدرمی دیده می شود، که واجد یک کانون اصلی است، این کانون محل اولیه تماس پوست با سم است. کانون های فرعی این بیماری در اثر خاراندن محل آلوده به سم و انتقال یافتن آن به اطراف و نیز آزاد شدن پروتئاز های اپیدرمی و در نتیجه تخریب اپیدرم در اطراف کانون اولیه زخم بوجود می آید. عارضه در سه مرحله تکامل می یابد:
* ۱ ــ حدود ۴۸-۲۴ ساعت بعد از تماس پوست با سم، ماکول هایی در محل تماس بوجود می آید، که بدوا قرمز رنگ و پراکنده بوده، سپس بتدریج این لکه ها به هم پیوسته نسبتا تیره شده، موجب اریتماتوز کامل ناحیه تماس میگردد، در این زمان زخم شبیه حالتی مشابه زخم حاصل از چکیدن مایعی داغ روی پوست است.
* 2 ــ در این مرحله که حدود روز سوم تا چهارم پس از التهاب اولیه آغاز می شود، وزیکول های کوچکی ظاهر میشوند، که بتدریج بزرگ شده فرمی خطی پیدا می کنند.
* 3 ــ مرحله خارش شدید، زخم خشک شده و سطح آن ترک هایی بر می دارد، و در واقع حالتی اسکواموزی پیدا می کند، سپس بتدریج پوسته های زخم ریزش کرده، و لکه هایی هیپر پیگمانته جای آن را می گیرند. هیپر پیگمانتاسیون اغلب زود گذر و موقتی هستند، ولی گاه ممکن است تا چند ماه هم باقی بماند. امکان دارد، پوسته ریزی چند مرتبه صورت بگیرد، یعنی پس از پوسته ریزی اولیه در اثر خاراندن محل، و یا بطور خود بخودی پوست جدید نیز مجددا به همان ترتیب ریزش کرده تعویض شود. خاراندن زخم در مرحله وزیکولی بدلیل مرطوب و نرم بودن سطح زخم موجب پارگی آن شده و احتمال عفونت های ثانوی به انواع میکربها را افزایش می دهد. بروز عفونت ثانویه و یا له شدن بیش از یک حشره روی پوست و نیز حساسیت بیشتر برخی از افراد موجب تغییر تابلوی بالینی عارضه می شود، به نوعی که گاه مجموعه ای از عوارض غیر مستقیم همچون درد های مفصلی استفراغ تب و ناراحتی پرده صماخ گوش را بوجود می آورد.
شکل و مراحل التیام زخم در نقاط مختلف بدن یک فرد متفاوت است، مثلا تظاهرات بالینی عارضه در اطراف دهان بینی و چشم کاملا متفاوت از دیگر قسمت های بدن است. نواحی مورد اشاره دارای حساسیت بیشتری نسبت به تماس با پدرین بوده، و تماس با کمترین میزان آن نیز پس از مدت کوتاهی موجب عوارض می گردد. کوچکترین تماس دست های آلوده به همولنف پدروس با چشم پس از ۱۰ ساعت موجب تورم پلکها و آماس ملتحمه شده، همراه با سوزش و خارش شدیدی خواهد بود، که در نهایت بدلیل ورم پلکها و بافت های اطراف چشم آلوده بطور موقت بسته می شود. در موارد آلودگی دور دهان و اطراف بینی نیز مراحل پیشرفت زخم همچون عارضه چشمی است، با این تفاوت که در آنها تورم مشاهده نمی شود.
درماتیت پدروس بیشتر در قسمت های فاقد پوشش بدن نظیر دستها صورت و گردن عارض می شود، تعرق زیاد و حمام گرفتن موجب حساسیت بیشتر پوست نسبت به نفوذ و اثر پدرین می شود. از سوی دیگر همزمانی اوج فعالیت پدروسها با فصل گرما و عرق زیاد، و نهایتا استفاده از لباس کم و احیانا آستین کوتاه موجب افزایش میزان تماس این حشرات با انسان می گردد. در شمال ایران وفور زیاد درماتیت و عوارض پوستی ناشی از پدروسها به دلیل وجود شرایط مساعد پرورش و تکثیر پدروسها و جمعیت بالای آنهاست. عارضه در تمام گروه های سنی از هر دو جنس و از هر شرایط اجتماعی و طبقاتی به یک نسبت مشاهده می شود. ممکن است بدوا وفور عارضه در میان خانم های جوان بیشتر بنظر آید اما این امر به واسطه تاکید بیشتر این افراد به مسایل زیبایی است و همانطور که گفته شد عارضه در هر دو جنس فاقد تفاوت معنی دار آماری می باشد.
در بالا گفته شد حرکت حشره روی سطح بدن مسئله ای ایجاد نمی کند، اگر چه احتمال گاز گرفتن حشره وجود دارد، اما موجب پدروسیس نخواهد شد، فقط در صورت کشته شدن حشره روی پوست و مالیده شدن همولنف حشره روی آن پس از دو روز عوارض ظاهر می شود، که تا ده روز بعد تشدید می گردد. ضایعه مزبور ایمنی نمی دهد و قابل سرایت هم نیست، تا سال ۱۹۹۰ بیش از ۳۰ ترکیب دارویی برای درمان این عارضه مورد استفاده قرار گرفته اند، ولی با وجود این هنوز دارویی با اثر قطعی و اختصاصی برای درمان آن وجود ندارد. تمام شیوه های درمانی مبتنی بر تخفیف و تعدیل زخم است، در بین روش های مختلف درمانی خنثی نمودن اثر سم در مراحل اولیه تماس تاثیر خود را نشان داده است، اما چون اکثر مردم زمان و مکان تماس با سم را بخاطر نمی آورند، معمولا پس از بروز علایم متوجه ابتلای خود می شوند، در نتیجه کاربرد این شیوه ها چندان موثر بنظر نمی رسد، به عنوان مثال استفاده از ید در مراحل اولیه پس از آلودگی به سم موجب خنثی شدن اثر سم می شود، اما در مراحل بعد از شروع عارضه تاثیری نخواهد داشت، شستشوی محل زخم با آب و صابون پس از تاثیر سم نتیجه ای در پی نخواهد داشت. بمنظور درمان لازم است به پزشک مراجعه نمود، بسیاری از پزشکان محلی که آشنایی با این عارضه دارند، روش های سنتی نیز برای درمان دارند. این عارضه ترس و نگرانی خاص ندارد، اما قبل از رسیدن به پزشک دو نکته زیر را دقت نمایید:
* 1 ــ در صورت آگاهی از تماس با سم پدرین بلافاصله بایستی محل تماس را با آب و صابون شست.
* 2 ــ در صورت بروز عارضه حداقل در طی ۴۸ ساعت اول باید از خاراندن محل عارضه خودداری نمود.
این حشره ارزش ویژه خودش را در طبیعت دارد، باید با دقت تمام خصوصیات آنرا شناسایی کرد، منجمله به عنوان یک عامل بیوکنترل آفات مزارع. با توجه به اینکه عارضه فقط در صورت له شدن حشره روی بدن و تماس همولنف حشره با پوست بوجود می آید، برطرف کردن حشره از روی پوست بدون آسیب رساندن به آن، موجب پیشگیری از عوارض بعدی خواهد شد. همچنین با عنایت به اینکه بیشترین شانس تماس انسان با پدروس در طول شب و در زمانی است، که چراغ های داخل اماکن و یا سرپناه های خارج از اماکن روشن می شوند، بهتر است روی پنجره ها و درها توری نصب گردد، تا از ورود این حشرات به داخل اماکن مسکونی جلوگیری شود. خاموش نمودن چراغ های اضافی بخصوص در زمان اوج فعالیت پدروسها می تواند موجب کاهش موارد ابتلای به این عارضه گردد. همچنین باید از تلنبار کردن علوفه و مواد گیاهی در نزدیکی اماکن مسکونی خودداری کرد، از دیگر راه های مقابله با این حشرات استفاده از Black light است. می بایست لامپ های مولد اشعه فوق بنفش را در نزدیکی اماکن نصب کرده، و اطراف آنرا سمپاشی نمود.
همچنین میتوان از شیوه ملافه آغشته Impregnated bed sheet استفاده نمود، بدین منظور می توان محلولی از حشره کش هایی همچون سموم پایرتروئید تهیه نمود، و ملافه ای از جنس مواد مصنوعی را در آن خیساند، پس از چلاندن ملافه در داخل ظرف، آن را روی سطحی تراز پهن نمود تا مایعات اضافی آن خارج گردد، سپس باید آنرا تا خشک شدن کامل آویزان نمود. پس از خشک شدن ملافه میتوان آنرا روی دیوار در محلی مناسب نزدیکی زیستگاه پدروسها نصب کرده روی آن لامپی با نور بنفش روشن نمود، اگرچه استفاده از لامپ های فلورسنت بنفش رنگ معمولی نیز امکانپذیر است، اما کارآیی لامپهای Black light را نخواهد داشت.
بهترین راه اجتناب از عارضه درماتیت خطی کاهش تماس انسان با حشره است، به این منظور می توان با انجام اقدامات ذیل به طرز قابل ملاحظه ای از احتمال تماس انسان با حشره کاست:
* 1 ــ برطرف کردن علف های هرز از اطراف منازل مسکونی و دور قرار دادن علوفه های دامی.
* 2 ــ گذراندن شب های تابستان در داخل منزل، یا اتاق های توری دار.
* 3 ــ کاستن از تعداد لامپ های روشن و خاموش کردن لامپ های غیر ضروری.
* 4 ــ عدم استفاده از لامپ های بخار جیوه نئون و فلورسنت، بدلیل جذب حشره.
* 5 ــ نصب پرده هایی که مانع از عبور نور منزل به خارج می شوند، چون شبها تابستان این حشره بسمت نور می رود.
* 6 ــ نصب توری معمولی فلزی روی در و پنجره، باز نگذاشتن درب منزل در شب.
* 7 ــ شستشوی سریع محل له شدن حشره با آب و صابون.
* 8 ــ خلوت کردن اتاق خواب از وسایل اضافی، و بازدید مرتب زیر تختخواب در مناطقی که حشره زیاد است.
* 9 ــ در صورتیکه حشره را روی بدن ملاحظه نمودید، نگران نشوید! روزنامه یا ورق کاغذی را در سمت عبور آن روی بدن بگیرید، تا به روی کاغذ رفته سپس او را دور اندازید.
* 10 ــ کشتن و نابودی کلی حشرات و حیوانات، می بایست قوانین ویژه داشته باشند، چه بسا آنها برای طبیعت و کشاورزی بسیار مفید هستند.
توجه: دراکولا خاصیت دارویی هم دارد، از گذشته های دور در چین و آفریقا از آن بهره می بردند، امید است محققان جوان ایرانی نسبت به کشف این راز های طبیعت اقدام کنند، توضیح در سازمان آینده بینی. عکس شماره 930 بنام دراکولا یا بند.
هزارپای لنگ دراز Scutigera
صدپا یا هزارپا، با نام هزاپای لنگ دراز یا هزاپای خانگی، با قد حدود 5 سانتیمتر و 15 جفت پا، جانور طبیعی غار های تاریک مناطق جنگلی و مرطوب می باشد. همچنین در این قبیل مناطق به خانه های مردم راه یافته، و به هزار پای خانگی معروف شده است. روزها در میان شکافها پنهان می شود، و شبها برای خورد و خوراک بیرون می آید، آنها شکارچیان شبانه هستند. از روشنایی و نور لامپها فراری هستند، و تاریکی مطلق را می پسندند، چشم ندارند و شاخک های بلند حس لامسه قوی، وسیله تماس، و حس بویایی آنها می باشد. لامپ با نور های رنگی بویژه قرمز را تشخیص نمی دهند، و با روشن کردن نور قرمز آنها نمی ترسند و فرار نمی کنند، و می توان حرکات آنها را بررسی کرد. بمجرد روشن کردن لامپ معمولی و نور با سرعت 4 متر بر ثانیه فرار می کنند، تا بسمت شکافی در تاریکی بروند، اما بعد از هر یکی یا دو متر لحظه ای توقف می کنند، تا بوسیله حس لامسه و پاهای خود موقعیت سنجی نمایند.
تصویر هزارپا Scutigera این نوع را خانگی هم می گویند، عکس شماره 8132.
عمر آنها 3 تا هفت سال است، بچه های آنها نسخه ای از بزرگترها هستند، در ایران درباره تولید مثل آنها هیچ تحقیقاتی صورت نگرفته، اما در اروپا فصل بهار تخم ریزی دارند، و با ترشح ماده سمی ضد باکتری و قارچ از تخمها حفاظت می کنند. اسکوتی گرا با استفاده از پاهای بلندش شکارچی قابلی است، هنگام حرکت با پاهای خود محیط را حس و شکار را از میان حشرات انتخاب می کند. آنها شکار های بزرگ چون زنبورها و سوسک های درشت را نیش می زنند و عقب می روند تا زهر اثر کند. در ادامه تحقیقات انوش راوید در چلاسر و جل گفته می شود، اساساً آنها زیر سنگ های بزرگ، کپه های چوب و کود مخلوط، بصورت دسته ای زندگی می کنند. زیر زمین خانه ها، حمام و دستشویی، و زیر ظرفشویی آشپزخانه و جاهای متمایل به مرطوب بسر می برند، شبها برای شکار و خورد و خوراک، به اتاق خواب و آشپزخانه و نهار خوری سر می زنند. علاقه ای به گزیدن انسان ندارند، اما در صورت گزیدن اثرات دردناک و حتی خطرناک دارد، باید به این مسئله توجه داشت، گاهی از گزیدگی های حشرات سمی، از Scutigera یا Pedrus است، و سپس به معالجه اقدام شود، در این باره هم در ایران تحقیقات علمی صورت نگرفته است.
برای از بین بردن هزارپای خانگی و یا کم کردن جمعیت آنها، از بین بردن جاهای مرطوب در خانه، و تعمیرات شکافها و نقاطی است که محل تجمع این حشرات می باشد. پاشیدن سم سوین در حاشیه فرشها و گوشه و کنار منزل نیز وسیله ای دیگر برای مبارزه با این حشره می باشد. امید است دانشجویان گرایش مربوطه نسبت به تحقیقات بیشتر و مفصل در باره این قبیل حشرات تحقیق مستقل داشته باشند، و جهت استفاده عمومی در اینترنت منتشر نمایند.
سبز= جنگل های شمال ایران، سفید= آسمان شفاف مرکز ایران، قرمز= سرخی فجر خلیج فارس
توجه: اگر وبسایت ارگ به هر علت و اتفاق، مسدود، حذف یا از دسترس خارج شد، در جستجوها بنویسید: انوش راوید، یا، فهرست مقالات انوش راوید، سپس صفحه اول و یا جدید ترین لیست وبسایت و عکسها و مطالب را بیابید. از نظرات شما عزیزان جهت پیشبرد اهداف ملی ایرانی در وبسایت بهره می برم، همچنین کپی برداری از مقالات و استفاده از آنها با ذکر منبع یا بدون ذکر منبع، آزاد و باعث خوشحالی من است.
ارگ http://arq.ir